Op het in bezit hebben van röntgenapparatuur is wet- en regelgeving van toepassing. Hierdoor krijg je als praktijk te maken met zaken als opstellen en bijhouden van een KEW-dossier, scholingsplicht voor medewerkers en verplicht onderhoud met bijbehorende kwaliteitsmeting van röntgenapparatuur.
Begin dit jaar is het Besluit stralingsbescherming vervangen door het Besluit basisveiligheidsnormen stralingsbescherming (Bbs). Vanwege de wijziging is ook de KNMT-Richtlijn Tandheelkundige Radiologie geactualiseerd. In deze blog zetten wij de belangrijkste verplichtingen en veranderingen die stralingsbescherming uiteen.
De reden voor intreding van het Bbs is vanwege Europese regelgeving (richtlijn 2013/59/EURATOM), die alle lidstaten van de EU verplicht om hun nationale wetgeving aan te passen. Alle landen moeten met dezelfde eisen rondom stralingsbescherming werken. De nieuwe wetgeving is vastgesteld naar aanleiding van voortschrijdende wetenschappelijke inzichten over stralingsbescherming, waarbij aanbevelingen van de Internationale Commissie voor Radiologische Bescherming (ICRP) zijn doorgevoerd.
Wijzigingen in terminologie
Waarbij u met het oude besluit gewend bent om te spreken van een Toezichthoudend Deskundige (THD) minimaal niveau 5 A/M, is dit in het Bbs veranderd in Toezichthoudend Medewerker Stralingsbescherming (TMS). De TMS houdt toezicht op het werken met straling en is bevoegd maatregelen te nemen indien het vermoeden bestaat dat er niet aan de wetgeving wordt voldaan of als er een risicovolle situatie ontstaat. Hij kan hiertoe bindende aanwijzingen geven.
De naam van Behandelend arts (tandarts)is vervangen door Medisch Deskundige (MD). De Coördinerend Deskundige (CD) heet in het nieuwe besluit Stralingsbeschermingsdeskundige (SBD). De SBD beoordeelt de inhoud van het KEW dossier, stelt de Risicoanalyse Stralingstoepassingen op en houdt toezicht op de inhoud van acceptatietesten en kwaliteitscontrolemetingen (QC) van röntgentoestellen. De stralingsbeschermingsdeskundige hoeft niet in de praktijk aanwezig te zijn, maar moet kunnen worden geraadpleegd.
Scholingseisen
In de herziene KNMT-Richtlijn Tandheelkundige Radiologie worden de volgende eisen aan scholing gesteld.
Tandarts
De tandarts dient te zijn opgeleid tot Toezichthoudend Medewerker Stralingsbescherming voor tandheelkunde basisniveau (TMS thk basis) (voorheen stralingsdeskundige niveau 5A/M), het betreffende opleidingsinstituut dient te zijn erkend door de ANVS. Als medisch deskundige bent u verplicht minimaal 4 nascholingsuren per vijf jaar te volgen.
Daarbij dient deze scholing en nascholing gedocumenteerd te worden in het kern-energiewet-dossier (KEW-dossier). Voor de medisch deskundigen die ook Conebeam CT opnamen indiceren en maken geldt een nascholingseis van minimaal 8 nascholingsuren per vijf jaar. De gevolgde nascholing dient ook gedocumenteerd te worden in het KEW-dossier.
Mondhygiënisten
De mondhygiënist mag het vervaardigen van röntgenopnamen in opdracht van de tandarts uitvoeren. Daarbij geldteen nascholingseis van minimaal een nascholingsuur per vijf jaar. Vanaf 1 januari 2020 krijgt de mondhygiënist de bevoegdheid om zelfstandig röntgenopnamen te indiceren, vervaardigen en te beoordelen. De mondhygiënist dient hiervoor de opleiding tot TMS thk basis volledig te hebben afgerond. De gevolgde nascholing dient ook gedocumenteerd te worden in het KEW-dossier.
Tandartsassistentes
Tandartsassistentes die in opdracht röntgenopnamen maken dienen een externe opleiding radiologische opnametechniek te hebben gevolgd. Als de assistente een mbo-opleiding tandartsassistente (met radiologische opnametechnieken in het curriculum) heeft gevolgd is verdere opleiding niet noodzakelijk. De nascholingseis is minimaal een nascholingsuur per vijf jaar. De gevolgde nascholing dient ook gedocumenteerd te worden in het KEW-dossier.
Criterium voor verplichting tot melding of vergunning
Een van de wijzigingen betreft het vervallen van de maximale hoogspanning van het röntgentoestel als criterium voor verplichting tot melding of vergunning. In het Bbs wordt voor een röntgentoestel of een registratie of een vergunning verplicht. De registratie vervangt de oude meldplicht.
Het onderscheid voor een registratie of vergunning wordt gemaakt op basis van ervaring van toezichthouders, omvang van de verwachte dosis, complexiteit in het gebruik van het röntgentoestel, en de mogelijkheid voor efficiënte standaardisatie. De ANVS heeft een stappenplan samengesteld dat u helpt te bepalen of u een registratie of vergunning dient aan te vragen.
Samengevat betekent dit dat toepassing van röntgentoestel valt onder de registratieplicht en voor Conebeam CT toestellen een vergunning verplicht is. In alle gevallen betekent dit dat melding van een röntgentoestel omgezet moet worden naar een registratie bij de ANVS. Voor CBCT de toestellen zal een vergunning aangevraagd moeten worden. Met intreding van het Bbs gaan de registraties digitaal via het ANVS-loket. Vergunningaanvragen verlopen vooralsnog niet digitaal. Er geldt een overgangstermijn van 2 jaar.
LET OP: Uiterlijk 6 februari 2020 moet de nieuwe registratie of vergunning zijn aangevraagd.
Risicoanalyse Stralingstoepassingen
De verplichte Risicoanalyse Stralingstoepassingen bestaat uit een Risico-inventarisatie en -evaluatie en de Analyse van Gevolgen van Ioniserende straling en dienen te worden opgeslagen in het KEW-dossier. Volgens het Bbs dient de Risicoanalyse Stralingstoepassingen door een Stralingsbeschermingsdeskundige (SBD) te worden verricht.
De Risicoanalyse Stralingstoepassingen vindt voorafgaand aan de handelingen plaats en is onderdeel van de aanvraag voor registratie of vergunning. Het is bedoeld om vast te stellen of de effectieve dosislimiet in en rondom de praktijk niet wordt overschreden en om de risico’s voor patiënten, werknemers en omgeving te identificeren, berekenen en evalueren.
Het is verplicht om de Risicoanalyse Stralingstoepassingen te beoordelen en indien nodig aan te passen. Bij veranderingen als gewijzigde werkmethoden, fysieke omstandigheden, aankoop van nieuwe toestellen etc. dient de Risicoanalyse Stralingstoepassingen per direct te worden aangepast.
Het KEW-Dossier
In deze tekst wordt regelmatig verwezen naar het KEW-dossier. Praktijken die in het bezit zijn van een röntgentoestel zijn verplicht een KEW-dossier te hebben. Dit is conform het Besluit basisveiligheidsnormen stralingsbescherming (Bbs) en de KNMT-Richtlijn Tandheelkundige Radiologie. Het KEW-dossier bevat alle documenten die betrekking hebben op het gebruiken van het röntgentoestel en de uitvoering van de röntgenwerkzaamheden. Denk hierbij aan documenten als praktijktekening, kadastergegevens, diploma’s en certificaten, opnameprotocollen, onderhoudsgegevens, bevestiging van registratie en/of vergunning van de toestellen bij de ANVS.
Henry Schein biedt diverse services gerelateerd aan KEW & Stalingsbescherming, zodat u er zelf (bijna) geen omkijken naar heeft. Voor het opzetten en bijhouden van het KEW-dossier werken wij samen met het VGT Portal Stralingsbescherming. Daarbij bieden wij bij- en nascholing voor Toezichthoudend Medewerkers Stralingsbescherming en voor mondhygiënisten en/of tandartsassistentes die in opdracht röntgenfoto’s maken. Dit wordt uitgevoerd in samenwerking met opleidingsinstituut Academie Tandartsenpraktijk.